در این پژوهش ابتدا برنامه آموزشی حل مسیله گروهی با رویکرد هنر طراحی و روایی آن توسط متخصصین مورد تایید قرار گرفت. سپس با استفاده از طرح پژوهش شبه آزمایشی به صورت پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری به ارزیابی اثربخشی برنامه در گروه نمونه پرداخته شد. جامعه آماری این پژوهش شامل دانش آموزان نوجوان دختر 15 تا 18 سال تیزهوش شهر تهران بود. با استفاده از نمونه گیری در دسترس به صورت هدفمند بعد از اجرای مقیاس هوش استفورد-بینه نسخه پنجم، 30 دانش آموزان با بهره هوشی بالاتر از 120 به عنوان گروه نمونه انتخاب شده و یه صورت تصادفی در دو گروه 15 نفره آزمایش و کنترل جایگزین شدند. سپس برنامه آموزشی تدوین شده طی 14 جلسه 90 دقیقه ای به صورت سه بار در هفته در گروه آزمایش برگزار شد. گروه کنترل برنامه ای دریافت نکرد. بعد از اتمام دوره پس آزمون در هر دو گروه به اجرا درآمد. سپس بعد از یک ماه و نیم پیگیری انجام شد. ابزار مورد استفاده پرسش نامه نگرش اجتماعی (افروز، 1393) و مقیاس نشاط معنوی (افروز، 1395) بودند. تحلیل یافته های پژوهش حاضر بعد از تحلیل داده ها با استفاده از مدل های آماری تحلیل کواریانس و اندازه گیری مکرر نشان داد که برنامه آموزشی حل مسیله گروهی با رویکرد هنر بر نگرش اجتماعی (01/0< P، اندازه اثر 46/0) و نشاط معنوی (01/0< P، اندازه اثر 5/0) نوجوانان تیزهوش موثر بوده است. اثربخشی آموزش حل مسیله گروهی با رویکرد هنر بر نگرش اجتماعی و نشاط معنوی نوجوانان تیزهوش پس از یک ماه و نیم نیز پایدار بوده است.

اهداف خودکشی و رفتار خودکشی گرایی ( فکر خودکشی، نقشه خودکشی و اقدام به خودکشی) مسئله ای پراهمیت و درخور توجه و یکی از مشکلات عمده برای نظام سلامت روانی و اجتماعی در تمام جهان است. این پدیده علاوه بر زیان های شخصی، خانوادگی، زیانی اجتماعی نیز محسوب می شود. همچنین خودکشی مشکلی روانی و اجتماعی و از جمله آسیب های اجتماعی است که توجه فوری مراکز مرتبط را می طلبد. پیشگیری از خودکشی نیازمند رویکردی جامع است که دربرگیرنده مداخلاتی در ابعاد جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و اجرای طیف گسترده ای از اقدامات روانی و اجتماعی است؛ از حمایت اجتماعی و آموزش مهارت های زندگی گرفته تا مشاوره، پیگیری ها و درمان اختلالات روانی. با اقدام برای کاهش افکار خودکشی، می توان به استفاده از رویکردهای مختلف، به عنوان بخشی از رویکردهای پیشگیرانه برای مقابله با این آسیب توجه کرد. مددکاران اجتماعی یکی از گروه های تخصصی ای هستند که با این مشکل در بین مردم، ارتباط نزدیکی دارند. رویکردی که در مددکاری اجتماعی بتواند بیشترین تأثیر را در کاهش افکار خودکشی داشته باشد، رویکرد حل مسئله است. در این رویکرد تمرکز بر فرد و حل مسئله اش است که مخالف برچسب زنی است و بر توانایی ها، ارتقای آنان در مراجع و توانمندسازی افراد تأکید دارد. هدف از این پژوهش تعیین میزان اثربخشی مددکاری گروهی با رویکرد حل مسئله در کاهش میزان افکار خودکشی در زنان مراجعه کننده به مراکز روان شناسی و مددکاری اجتماعی بود. روش بررسی مطالعه حاضر نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل تصادفی است. جمعیت آماری شامل همه مراجعه کنندگان به کلینیک های مددکاری اجتماعی و مراکز مشاوره در سطح شهرستان قروه در سال 1396 بودند. با توجه به اهمیت دسترسی به نمونه تحقیق و همکاری کلینیک و مراکز روان شناسی، 30 نفر از افراد مایل به شرکت در مطالعه و دارای افکار خودکشی که از طریق پرسش نامه و مصاحبه روان پزشکی شناسایی شده بودند، پس از گرفتن رضایت کتبی و با استفاده از روش تصادفی سازی بلوکی به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. تعدادی از نمونه ها به دلیل رعایت نکردن شرایط حضور در مداخله ریزش داشتند که درنهایت 12 نفر در گروه آزمایش و 11 نفر درگروه کنترل تا پایان مداخله حضور داشتند. ابزار پژوهش پرسش نامه افکار خودکشی بک و همچنین مداخله مددکاری اجتماعی با رویکرد حل مسئله در گروه آزمایش بود و در گروه کنترل آموزش راهبردهای مقابله ای انجام شد. تمامی تحلیل های صورت گرفته در این مطالعه با استفاده از نرم افزار SPSS انجام گرفت و برای تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل کوواریانس استفاده شد. یافته ها یافته های مطالعه نشان داد مداخله مددکاری اجتماعی گروهی با رویکرد حل مسئله از نظر آماری تفاوت معناداری با گروه کنترل داشت و توانسته بود نمره کل افکار خودکشی را نسبت به گروه کنترل به صورت معناداری کاهش دهد (P<0/05). نتایج تحلیل های مختلف در دو گروه نشان داد مداخله مددکاری گروهی بر چهار خرده مقیاس میل به مرگ، آمادگی برای خودکشی و تمایل به خودکشی و عوامل بازدارنده یا میزان کنترل خود تأثیر معنادار دارد (0/001 نتیجه گیری نگاه جامع به عوامل اجتماعی مؤثر بر خودکشی، به ویژه مداخلات گروهی مددکاری اجتماعی که رویکرد چندجانبه نسبت به مشکل اجتماعی دارند، می تواند بر کاهش افکار خودکشی مؤثر باشد و زمینه را برای ارتقای کیفیت زندگی گروه های مختلف جامعه فراهم کند که با توجه به ماهیت مددکاری گروهی با رویکرد حل مسئله، بسیار کارا و نوید بخش است و همچنین می تواند دریچه ای برای گسترش مداخلات مددکاران اجتماعی برای مداخله در بحران خودکشی باشد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی تأثیر آموزش درس ریاضی به روش حل مسأله بر پیشرفت تحصیلی در درس ریاضی و مهارات حل مسئله دانش آموزان کلاس سوم ابتدایی انجام گرفت. جامعه آماری این پژوهش شامل 3350 دانش آموز دختر کلاس سوم ابتدایی شهرستان ملارد است. نمونه های مورد مطالعه شامل 70 دانش آموز دختر از میان دانش آموزان دختر پایه سوم ابتدایی بود که با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند و به روش تصادفی در گروه های آزمایشی و کنترل قرار گرفتند. این پژوهش نیمه تجربی بوده و برای آن از طرح آزمون مقدماتی و نهایی با گروه کنترل استفاده شده است. ابزار مورد استفاده پیش آزمون و پس آزمون بودند. گروه آزمایش حدود 8 هفته درس ریاضی را به روش حل مسأله آموزش دیدند ولی گروه کنترل به روش سنتی تحت آموزش قرار گرفتند. پس از خاتمه دوره، پس آزمون اجرا شد. نتایج به دست آمده نشان داد میزان پیشرفت تحصیلی و مهارت حل مسئله بین دانش آموزانی که به روش حل مسأله آموزش دیدند با دانش آموزانی که به روش سنتی این درس را گذرانده اند، تفاوت معنادار وجود دارد.

روش های متنوعی برای حل مسئله اجتماعی در علوم انسانی تولیدشده است ازجمله رویکرد کل نگرانه و جزء نگرانه، تغییر ساختارهای بازتولید کننده مسئله و سیاستگذاری اجتماعی. قرآن نیز به وفور به حل مسائل انسان در ابعاد مختلف و حوزه های متنوع پرداخته است. یکی از مهمترین مسائل جوامع اجتماعی، جایگاه زنان در جامعه بوده است. غرب با رویکردی جزء نگرانه و بدون توجه به ساختارهای بازتولید کننده مشکل، ضمن پذیرش فمینیسم، راه حل به رسمیت شناختن تساوی در استعدادها و حقوق، استقلال مالی و شرکت در اقتصاد جامعه و اعطای آزادی های سیاسی و اجتماعی به زنان را در سیاستگذاری های اجتماعی برای حل مسائل مرتبط با جایگاه زنان در جامعه پیش گرفته است. این تحقیق با تحلیل یکی از گونه ها در روش استخراج علوم انسانی به بررسی روش قرآن در حل مسئله با استفاده از روش اجتهاد قسم دوم و رویکرد تنزیلی در انتخاب آیات پرداخته است. قرآن ضمن توجه به ساختارهای بازتولید کننده مشکل، برای تغییر ساختارهای ذهنی و عینی جامعه تلاش کرده است. با بررسی روش قرآن به این نتیجه رسیدیم که رویکرد قرآن نه کاملا مبتنی بر رویکرد کل نگرانه بوده و نه رویکردی جزئی نگرانه. بلکه قرآن در حل مسائل در ضمن اصلاح بسیاری از آسیب های اجتماعی، مسئله جنسیت را از برجستگی روانی انداخت، ساختارهای بازتولید کننده مسئله را اصلاح و در فرایندی منطقی در بستر نزول تدریجی و تنزیلی، دست به سیاست گذاری گسترده در سه حوزه بینش، گرایش و رفتار زده است. این اقدامات در هفت گام مطرح شده است.

زمینه و هدف: تاثیر اعتیاد بر ابعاد فردی، خانوادگی و اجتماعی، لزوم شناسایی عوامل پیش بینی کننده و پیشگیری کننده آن در افراد به خصوص سربازان را می طلبد. بنابراین هدف از این پژوهش بررسی اثربخشی آموزش گروهی مهارت های حل مسئله بر آمادگی بر اعتیاد سربازان می باشد. روش ها: روش پژوهش نیمه تجربی و از نوع پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری شامل تمامی سربازانی ورودی در یکی از پادگان های آموزشی ناجا در کرمانشاه در تابستان 1396 بود. روش نمونه گیری در دسترس بود. به صورتی که بعد از اجرای مقیاس Mac Andrew بر روی سربازان ورودی پادگان 36 نفر از شرکت کنندگان که بیشتر از نقطه برش 34 بدست آوردند بعنوان نمونه تحقیق انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی در دو گروه (هر گروه 18 نفر) جای داده شدند. در پیش آزمون شرکت کنندگان مقیاس آمادگی به اعتیاد (Weed& Butcher) را تکمیل کردند. سپس آموزش مهارت های حل مسئله به مدت 8 جلسه، هفته ای دو جلسه (دو ساعت) برای گروه آزمایش اجرا شد و برای گروه کنترل در این مدت هیچ برنامه ای اجرا نگردید. در پایان جلسات، به طور همزمان بر هر دو گروه پس آزمون با استفاده از مقیاس آمادگی به اعتیاد اجرا شد و داده ها با نرم افزار SPSS-18 تحلیل شدند. یافته ها: در پیش آزمون میانگین و انحراف استاندارد آمادگی به اعتیاد گروه آزمایش 4/5± 42/5 و گروه کنترل 6/1± 42 بود در حالی که در پس آزمون میانگین و انحراف استاندارد گروه آزمایش 5/5± 31/18 و گروه کنترل 5/2± 40/1 بود که نشان می دهد آموزش حل مسئله بر کاهش آمادگی بر اعتیاد اثربخش بوده است. نتایج تحلیل کوواریانس نشان داد که میانگین نمرات آمادگی به اعتیاد در گروه آزمایش در اثر مداخله کاهش معناداری داشته است (0. 001>p، 37. 7=F) که اندازه اثر 0/52 به دست آمد. بر این اساس آموزش گروهی مهارت های حل مسئله 52 درصد واریانس کل متغیر آمادگی بر اعتیاد را تبیین می کند. همین طور توان آماری 1/00 بیانگر کفایت حجم نمونه می باشد. نتیجه گیری: آموزش مهارت های حل مسئله با بالا بردن ظرفیت روان شناختی، به سربازان کمک می کند تا با انطباق بیشتر با محیط، گرایش به اعتیاد آنها کاهش یابد. بنابراین پیشنهاد می شود آموزش مهارت های حل مسئله در برنامه آموزشی سربازان در پادگان ها گنجانده شود.

زمینه و هدف: از میان دوران مختلف زندگی انسان، نوجوانی یکی از مهم ترین و با ارزش ترین دوران زندگی هر فرد محسوب می شود و نگرانی در این دوره بسیار شایع است و می تواند تا سنین بزرگسالی ادامه یابد. یکی از نگرانی ها نگرانی سلامت است، از آنجا که بهترین زمان برای هدف قرار دادن تلاش های پیشگیرانه دوران نوجوانی است؛ به همین دلیل این مطالعه با هدف بررسی تاثیر مشاوره گروهی بلوغ مبتنی بر حل مسئله بر نگرانی های سلامت دختران نوجوان انجام شد. مواد و روش ها: این مطالعه کارآزمایی آموزشی، با طرح پیش آزمون و پس آزمون است که بر شصت نفر از دانش آموزان دختر 18-15 سال شهر تهران (سی نفر گروه آزمایش و سی نفر گروه کنترل) که واجد معیارهای ورود به مطالعه بوده و به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای دو مرحله ای انتخاب شده بودند، انجام شد. داده ها با استفاده از پرسش نامه اطلاعات جمعیت شناختی و پرسش نامه استاندارد نگرانی سلامت جمع آوری شد. آزمایش به روش بحث گروهی طی شش جلسه برای گروه آزمایش طراحی و بعد از دو ماه اطلاعات از هر دو گروه جمع آوری و به وسیله آزمون های آماری کای دو، تی مستقل و تی زوجی تجزیه و تحلیل شد. ملاحظات اخلاقی: این مطالعه به تصویب کمیته اخلاق در پژوهش دانشگاه علوم پزشکی اراک رسیده است (کد اخلاق: IR. ARAKMU. REC. 1397. 262) و همه شرکت کنندگان رضایت نامه آگاهانه را مطالعه و امضا کرده اند. یافته ها: بر اساس نتایج مطالعه، قبل از آزمون آزمایشی، در گروه آزمایش میانگین نمرات نگرانی در سلامت فردی 3/90، سلامت جنسی 3/77، ارتباطات 3/83، سلامت عاطفی 5/43 و نمره کل نگرانی 16/10 بود که بعد از اجرای آزمایش به ترتیب به 2/53، 2/03، 2/97، 3/30 و 10/90 تغییر پیدا کرد که این تغییر در حیطه های سلامت جنسی، عاطفی و نمره کل نگرانی معنادار بود (0/005>P). همچنین دو گروه آزمایش و کنترل، بعد از آزمون آزمایشی، در حیطه های سلامت فردی، عاطفی و نمره کل نگرانی تفاوت معنادار داشتند (0/005>P). نتیجه گیری: نتایج آزمایش نشان داد که بحث گروهی می تواند باعث کاهش نگرانی سلامت دختران نوجوان شود.

مقدمه: این پژوهش با هدف تعیین اثربخشی آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر تحمل پریشانی و حل مسئله اجتماعی نوجوانانِ بزهکار انجام شد. روش: روش پژوهش نیمه تجربی از نوع طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه گواه و مرحلة پیگیری بود. جامعه آماری، نوجوانان پسر بزهکارِ مقیم در کانون اصلاح و تربیت شهر اهواز بود که از این بین به روش نمونه گیری هدفمند، تعداد 30 نفر انتخاب و به صورت گمارش تصادفی در گروه های آزمایش و گواه قرار گرفتند و به مقیاس تحمل پریشانی (سیمونز و گاهر، 2005) و فرم کوتاه سیاهه حل مسئله اجتماعی (دیزوریلا و همکاران، 2004) پاسخ دادند. گروه گواه در انتظار ماند و آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل برای گروه آزمایش در 10 جلسه 90 دقیقه ای به اجرا گذاشته شد. در پایان مداخلات درمانی و 2 ماه بعد، هر دو گروه مجدداً با پرسشنامه های پژوهش مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها از طریق تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر تحلیل شد. یافته ها: نتایج نشان داد که آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل بر افزایش تحمل پریشانی (01/0 >p) و توانایی حل مسئله اجتماعی سازنده(05/0 >p)و کاهش توانایی حل مسئله اجتماعی غیرسازنده(01/0 >p) نوجوانانِ بزهکار مؤثر بوده است. نتیجه گیری: نتایج پژوهش اثربخشی کاربست آموزش گروهی تحلیل رفتار متقابل را بر بهبود تحمل پریشانی و حل مسئله اجتماعی نوجوانان بزهکار تأئید کرد.

هدف انجام پژوهش حاضر بررسی اثر بخشی آموزش گروهی حل مسئله بر کاهش خصومت و طرحواره های ناسازگار دانش آموزان ابتدایی بود. روش پژوهش شبه آزمایشی در قالب پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل بود. جامعهء آماری این پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دوره دوم ابتدایی شهرستان کرمان در سال تحصیلی 97-1396 بود، روش نمونه گیری طبقه ای تصادفی متناسب با حجم جامعه بوده، حجم نمونه 30 نفر (15 نفر به عنوان گروه کنترل و 15 نفر به عنون گروه آزمایش) بود. ابتدا با استفاده از پرسشنامه مقیاس مهار افراطی – خصومت و پرسشنامه طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ، 30 دانش آموز ابتدایی که در مقیاس مهار افراطی – خصومت و طرحواره های ناسازگار اولیه یانگ، نمرات پایین تر از میانگین را کسب کردند به عنوان نمونه پژوهشی انتخاب و سپس گروه آزمایش به مدت 8 جلسه تحت آموزش گروهی حل مسئله قرار گرفتند و در پایان دوره مجددا پس آزمون بر روی هر دو گروه اجرا شد و نتایج با استفاده از نرم افزار spss21 در سطح معنی داری 05/0 و از طریق آزمون کوواریانس یک طرفه، مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که آموزش گروهی حل مسئله، در کاهش خصومت و طرحواره های ناسازگار اولیه موثر بوده است.

از رویکردهای مربوط به تحلیل نظریه های علمی می توان به رویکرد های پوزتیویستی و مدل-نظریه ای اشاره کرد. این رویکردها هرکدام اشکالاتی دارند و در تحلیل نظریه های علمی ناتوان به نظر می رسند. رویکرد مدل-نظریه ای که مطلوب ون فراسن نیز می باشد، چندان خوشایند واقع گرایان نیست و چرچلند به عنوان یک واقع گرای علمی، سعی می کند تعبیری واقع گرایانه برای تحلیل نظریه های علمی پیشنهاد کند. وی از دستاوردهای علوم شناختی استفاده کرده و مدل پیوندگرایانه را به عنوان جایگزین رویکردهای گزاره ای و مدل-نظریه ای ارایه می کند؛ اما پیشنهاد وی دارای مشکلی اساسی است: به صرف مدل کردن ساختار نظریه های علمی در قالب مدل های پیوندگرایانه، نمی توان درباره رابطه بین بازنمایی علم در شبکه های عصبی و واقعیت جهان خارج ادعایی کرد درحالی که چرچلند این رابطه را مفروض گرفته و برای آن استدلالی ارایه نمی کند. در این نوشتار برآنیم تا اساس رویکرد چرچلند و پیشینه آن را بیان کرده و سپس این نقصیه را برطرف نموده و رویکرد شناختی را به منزله امتدادی برای واقع گرایی معرفی کنیم.

از پایان استعمارزدایی به این سو، طرح درخواست های جدایی طلبانه در پرتو حق تعیین سرنوشت از سوی اقلیت ها و واکنش خشونت بار دولت ها به آن، که با نقض گسترده حقوق بشر و تهدید صلح و امنیت بین المللی همراه بود، به عنوان مسئله ای مهم، در حقوق بین الملل مطرح بوده است. با پایان جنگ سرد و پس از تحولات دهه ی 1990، رویکرد جدیدی درباره مفهوم حق تعیین سرنوشت پدیدار شد که توانست با برقراری سازش میان حق تعیین سرنوشت و اصول حقوق بین الملل ازجمله اصل یکپارچگی سرزمینی، راه حلی برای مسئله منازعات اقلیت ها ارائه دهد. در این رویکرد جدید، حق تعیین سرنوشت از حق تشکیل دولت، به حق سازمان دهی دولت به وسیله مردم و اقلیت ها جهت گیری داشته است. در این رویکرد، از حق تعیین سرنوشت به عنوان مبنا و پشتوانه ای برای استقرار دموکراسی و توسعه حقوق بشر و همچنین تضمین حقوق اقلیت ها استفاده می شود. تبیین دقیق این رویکرد، با بهره گیری از تحلیل حقوقی اسناد و مدارک مربوط، و بررسی تاثیر آن در حل وفصل مسئله اقلیت ها هدف اصلی این مقاله بوده است.